Znacząca liczba pochówków w Polsce ma charakter wyznaniowy, najczęściej katolicki, ponieważ jest to najbardziej powszechne wyznanie. Nie oznacza to jednak, że jest to jedyny sposób na uroczyste pożegnanie ze zmarłym. Coraz więcej osób decyduje się na pogrzeb świecki, najczęściej ze względu na bezwyznaniowość. Pogrzeby świeckie również mogą mieć głęboki i duchowy wymiar, jednak są bardziej spersonalizowane i nie wiążą się z konkretną religią.
Niezbywalne prawo do pochówku
Prawo do pochówku zostało opisane w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych, a konkretnie w 8. artykule tego aktu prawnego. Mówi on, że przyjęcie zwłok do pochowania na cmentarzu odbywa się na podstawie dokumentów takich jak karta zgonu oraz akt zgonu, na podstawie których zarząd cmentarza musi udostępnić miejsce do pochówku bez względu na wyznanie lub bezwyznaniowość zmarłego. Dotyczy to każdego cmentarza bez względu na to, czy ma charakter komunalny, parafialny lub wyznaniowy. Za kwestie związane z przygotowaniem zwłok odpowiadają najczęściej firmy pogrzebowe takie jak Karawan Tomasz Kondej, a przygotowanie miejsca pochówku zarząd cmentarza, w skład którego nie muszą wchodzić osoby duchowne.
Pochówek zgodny z ostatnią wolą
Kwestia związana z charakterem pogrzebu osoby niewierzącej leży najczęściej w decyzji jego rodziny. Może być tak, że ta bierze pod uwagę jego ostatnią wolę co do pochówku, np. życzenie o zorganizowaniu pogrzebu świeckiego. Takie rozwiązanie daje wielkie możliwości, jeśli chodzi o oprawę muzyczną i plastyczną pochówku. Zamiast pieśni religijnych pogrzeb może uświetnić ulubiona muzyka zmarłego, wykonana nawet na żywo przez zespół, a zamiast tradycyjnego odprawienia pogrzebu bliscy mogą wygłosić przemowy go wspominające.
Często jednak się zdarza, że na prośbę rodziny zmarły chowany jest na katolickim cmentarzu, a pogrzeb odprawiany jest przez katolickiego księdza. Prawo nie przewiduje możliwości zapewnienia świeckiego pogrzebu osobie, która wyrazi takie życzenie za życia.
Pogrzeb apostaty – w jaki sposób przebiega?
Szczególnym przypadkiem jest ten, w którym zmarły dokonał za życia aktu apostazji, czyli oświadczenia woli o wystąpieniu z kościoła katolickiego. Wtedy w jego pogrzebie nie weźmie udziału katolicki ksiądz, ponieważ fakt dokonania apostazji odnotowany zostaje w księgach parafialnych. Nie będzie on także objęty sakramentem ostatniego namaszczenia. Pogrzeb w takim przypadku powinien odbyć się na cmentarzu komunalnym, chyba że na terenie gminy, gdzie zameldowany był zmarły, taki się nie znajduje. Wówczas zostaje on pochowany na cmentarzu najbliższym pod względem odległości od miejsca zameldowania.
